Enige tijd geleden las een aardig boekwerkje dat is samengesteld door Stork Worksphere en de RGD met als onderwerp Maincontracting.
Heel globaal samengevat gaat het over een proef bij de Rijksoverheid cq. de Rijksgebouwendienst waarbij alle onderhoud en beheer van gebouwen wordt gegund aan één marktpartij.
In mijn ogen past een dergelijk beleid naadloos in het voornemen van de overheid om kleiner en slagvaardiger te worden. De gecontracteerde marktpartij is verantwoordelijk voor alle beheer en onderhoud op basis van vooraf vastgestelde prestatienormen.
De overheid koopt dus dienstverlening in en schuift de verantwoordelijkheid af.
Zelfde ontwikkeling bij nieuwbouw
Een gelijksoortige ontwikkeling is al wat langere tijd waar te nemen bij nieuwbouw
projecten. Alleen wordt het daar geen maincontracting genoemd maar DBFM of DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain en eventueel Operate als ook exploitatie moet worden verzorgd), ook wel PPS (Publiek Private Samenwerking) genoemd.
In beide gevallen is er sprake van het uitbesteden van risicodragende werkzaamheden één marktpartij. Dat heeft consequenties.
Er zullen dus maincontractors (superaannemers) ontstaan (en zijn er al) die dit soort megaprojecten aankunnen.
Zij zijn vervolgens degenen die de verschillende disciplines gaan inkopen. Waar vroeger de overheid nog de bouwkundige, electrotechnische en inrichtingsopdrachten separaat aanbesteedde zal er nu door de superaannemers worden ingekocht.
Daar komt geen aanbesteding meer aan te pas.
Kantoorinrichting
De inkoop bij een DBFM of DBFMO-opdracht zal dus geschieden door de aannemer en niet langer door de overheid. Hierdoor zijn op korte termijn de lopende mantelovereenkomsten die met diverse ministeries zijn gesloten waardeloos geworden. Immers, het ministerie koopt niet meer maar de aannemer koopt.
Iets dergelijks heeft zich al voorgedaan bij bijvoorbeeld de nieuwbouw van de belastingdienst in Doetinchem waar de aannemer facilicom is. Bestaande mantelcontracten met de belastingdienst zijn, voor zover ik weet, volledig genegeerd. (Correct me if i’m wrong).
Terugtrekkende overheid
Samengevat zie je dus dat voor zowel nieuwe projecten als reeds bestaande huisvesting de overheid zich steeds verder terugtrekt en prestaties inkoopt bij de marktpartijen.
Als kantoorinrichter ben je dan nog maar een klein deel van het facilitaire geheel. Er worden geen separate kantoormeubeltenders meer afgesloten maar dit wordt overgelaten aan de facilitaire marktpartij die de opdracht heeft om x werkplekken met y voorzieningen ter beschikking te stellen.
Voor kantoorinrichters die veel met de overheid van doen hebben zal dit betekenen dat ze de keuze hebben: De focus van de overheid verleggen naar bedrijven als facilicom, of trachten zelf zodanig door te ontwikkelen dat men een compleet facilitair pakket kan aanbieden. Variërend van meubilair tot receptiebezetting en van het up-to-date houden van de voorraad kantoorartikelen tot cateringdiensten.
Mijn voorspelling is dat de onderhoudscontracten meer en meer gebundeld zullen worden tot 1 grote opdracht die gegund wordt aan 1 marktpartij. Niet alleen binnen de rijksoverheid, maar ook op provinciaal en gemeentelijk niveau alsmede bij scholen, waterschappen en alle andere overheidsgerelateerde organisaties.
Of dat wenselijk betwijfel ik, maar deze aankomende schaalvergroting staat in ieder geval op gespannen voet met de wens van deze regering om het MKB meer kansen te geven op overheidsopdrachten.
De overheid zou er goed aan doen het tijdperk Bush jr. te bestuderen en wat er onder zijn hoede gebeurd is met het op grote schaal uitbesteden door de overheid van allerlei diensten aan de private sector, in zijn geval vooral op het gebied van nationale veiligheid. Erg goed beschreven in Naomi Klein’s boek ‘The shock doctrine – the rise of disaster capatalism’.