Kansen voor bedrijven in Circulaire Economie

MVO Nederland lanceerde onlangs het rapport ‘Ondernemen in de circulaire economie’.  De schrijvers van het rapport zetten vijftien variabelen (KPI’s) op een rij waarop bedrijven kunnen sturen, kringlopen kunnen sluiten en/of nieuwe product-service combinaties kunnen ontwikkelen. Voorbeelden zijn  inkomsten uit verkochte gerepareerde producten vergeleken met de totale inkomsten, de technische levensduur van producten, de mate waarin die ontleedbaar zijn en het gehalte aan toxische stoffen in een product of nodig voor de fabricage daarvan.

Delen van gebruik
In de circulaire economie (CE) ontstaan ook nieuwe businessmodellen rond gedeeld gebruik en andere vormen van samenwerking. Voorbeelden hiervan zijn de Smart Meter (smart grid) van Alliander en de samenwerking tussen Waternet en het Afval Energie Bedrijf Amsterdam om stoffen terug te winnen uit afvalwater.

Inkopers
De opstellers van het rapport vinden dat inkopers ‘launching customers’ kunnen van de circulaire economie. De overheid moet het lange termijn voordeel van CE uitbuiten, aldus het rapport.

Binnen CE staat de serviceovereenkomst tussen producent en gebruiker centraal. Wanneer een prestatiecontract wordt afgesloten waarin eigendom centraal maar de prestatie centraal staat, is er ruimte voor CE binnen de overheid. Voorwaarde is echter wel dat er sprake is van goed opdrachtgeverschap.

De aanbestedingsregels zijn echter niet mee geïnnoveerd met de nieuwe contractvormen. Het rapport signaleert wel contractvormen die dichtbij komen, zoals aanbestedingen volgens het model DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain and Operate). Of het model CDPC (Cooperative Design & Performance based Contracting). Ook kan innovatiegericht inkopen bijdragen aan versnelling van de circulaire economie’, aldus het rapport.

Kantoorinrichting circulair
Het circulair inkopen is bijvoorbeeld mogelijk bij het inrichten van kantoren, met vooral duurzamere producten en diensten, aldus het rapport. Een citaat uit het rapport: ‘De inrichting van kantoren is een diverse en grote markt; meubilair en stoffering zijn twee belangrijke segmenten. Het aandeel van kantoorinrichting in het Nederlandse afval is significant. Meubilair wordt normaal gesproken niet ontworpen voor recycling en kent een wisselende technische levensduur. Modetrends, ontwikkelingen in ergonomie, ontwikkelingen zoals Het Nieuwe Werken en de toepassing van ict, leiden er bovendien toe dat kantoormeubilair vaak vroegtijdig, voor het einde van de technische levensduur, wordt vervangen.
De afvalsector verwerkt de producten vervolgens als afval, voor zover de artikelen niet belanden op de tweedehandsmarkt.’

‘Het Landelijk Afvalbeheerplan bevat minimumstandaarden voor de verwerking van veel afval, maar niet specifiek voor kantoormeubilair. Er zijn aanbieders van kantoormeubilair die terugneembaarheid en design for disassembly als leidende principes hanteren. Dit is echter nog geen standaardpraktijk. Overheidscijfers laten zien dat gemeenten jaarlijks 40.000 ton meubilair inzamelen, dat slechts matig gerecycled wordt.33 Gemeenten ontvangen bovendien jaarlijks 11.000 ton vloerbedekkingsafval, dat meestal wordt verbrand. Vloerfabrikanten als Legrand Nederland en tapijtfabrikanten als Interface en Desso proberen in de beschreven situatie verandering aan te brengen. Zij ontwerpen met het oog op recycling, bieden hun producten als dienst aan en zetten in op niet-toxisch en modulair ontwerp. Op het gebied van meubilair is Steelcase een vaak aangehaald voorbeeld. Zij produceren onder andere cradle to cradle bureaustoelen.
De kosten van het terughalen van de producten kunnen in dergelijke gevallen, als dit in kleine hoeveelheden gebeurt, hoger zijn dan de restwaarde van de grondstoffen rechtvaardigt. Bij grotere partijen en een verder ontwikkelde retourketen en tweedehandsmarkt kan de korte cyclus voor lagere aanschaf of huurkosten zorgen.’ (einde citaat).

Het rapport ‘Ondernemen in de circulaire economie’ is een initiatief van One Planet Architecture institute (OPAi) en kwam tot stand in samenwerking met MVO Nederland.