Hoe ontstaan innovaties, en op welke wijze kan de werkomgeving innovatie en creativiteit binnen een organisatie stimuleren? Deze vraag stond centraal tijdens het meest recente Klöber Forum, een kennisplatform over speerpunten van Klöber. Het Forum stond onder leiding van Kitty de Groot; industrieel ontwerper, journaliste en hoogleraar in Design. OfficeRepublic heeft de samenvatting van de forumdag voor je:
Innovatie vloeit voort uit creativiteit, een essentiële vaardigheid voor een toekomstbestendige organisatie toont onder andere het jaarlijkse World Economic Forum Global Competitiveness Report aan. De wereld verandert zo snel, ook als bedrijf moet je continue kunnen veranderen en anticiperen. Ons creatieve brein biedt het onderscheidende vermogen, deze is niet te automatiseren en maakt ons en organisaties uniek.
VUCA wereld
Het huidige tijdperk wordt omschreven als de VUCA periode – Volatile, Uncertain, Complex en Ambiguous. In deze instabiele, onvoorspelbare wereld ervaren we een onduidelijke relatie tussen oorzaak en gevolg. Dit brengt complexiteit en angst met zich mee waardoor we op zoek zijn naar geborgenheid en warmte. Ontwerper en kunstenaar Joep van Lieshout spreekt over Crypto Futorisme; wat gaat er op ons afkomen met alle algoritmes? Zijn we ons hiervan bewust en worden we geen robots, oftewel slaven, verbonden aan onze computers?
Design Thinking Process
Het proces waarin we onderzoeken, experimenteren en een resultaat (lees innovatie) bereiken is het ‘Design Thinking Process’. Kinderen zijn continue aan het proberen en ervaren om te kijken wat iets doet, hoe iets werkt en doen dit als vanzelfsprekend. In het bedrijfsleven moeten we meer plaats bieden om te experimenteren en als een kind naar dingen blijven kijken om nieuwe inzichten op te doen en niet vooringenomen te zijn.
Nieuwe kennis opdoen stimuleer je door mensen te inspireren, ze naar buiten te richten, nieuwe observaties op te laten doen, de buitenwereld te ervaren, en anderen te ontmoeten. Als ideeën worden uitgewerkt is een meer geborgen omgeving aan te bevelen om in een intrinsieke flow te raken. Ontspanningsmomenten tussendoor ontladen de hersenen en bieden de mogelijkheid om nieuwe connecties te leggen. Een uitgewerkt idee wordt aan de buitenwereld voorgelegd, getoetst, geoptimaliseerd en uiteindelijk vermarkt.
Metaforen, dwarsverbanden leggen, leiden vaak tot nieuwe innovaties. Het gevoel van alleen zijn in het bos is fijn, maar op kantoor, in een grote ontvangstruimte voelt het juist onprettig. Vandaar dat Jurgen Bey de welbekende Oorstoel, een nest op kantoor, ontwikkelde in 2002 voor Interpolis waarvan inmiddels vele varianten beschikbaar zijn.
Interieur als strategisch tool
Binnen bedrijven kan met behulp van de juiste inrichting creatie worden gestimuleerd. Innovatie gaat over een visie hebben, het proberen de wereld een beetje beter te maken. De belangrijkste ingrediënten hiervoor zijn:
- Heldere BIG vision hebben
- Dit moet fysiek en mentaal voelbaar zijn op kantoor
- Authentiek aan de organisatie zijn
- Naar buiten gericht zijn
- Buiten naar binnen halen door bijv. openstellen cafetaria/vergaderruimtes
- Veel licht (glas) en groen integreren voor positieve energie
- Centrale trap waarop je kan en mag socializen biedt gelegenheid tot observaties en ontmoetingen
- Kunst helpt bij het bieden van perspectief
- Enthousiaste mensen aantrekken
- Een voor het bedrijf- cultuur en visie- sprekende omgeving trekt mensen aan die hier wat mee hebben
- Werkomgeving waar verschillende facetten van het Design Thinking Process kunnen worden uitgevoerd
- Ruimte voor eigen expressie
- Ronde vormen stimuleren kennisuitwisseling
- Actieve omgeving brengt verfrissing
Specifieke praktijkvoorbeelden zijn:
Circl ABN Amro; heel veel groen en gerecyclede materialen voor een duurzame uitstraling – inspiratie uit de natuur en samenleving. De buitenwereld komt naar het restaurant en de kunstgalerie waar alle werknemers doorheen lopen wanneer ze gaan vergaderen of lunchen.
Liander; alle oude kantoren zijn samengebracht onder één groot dak met heel veel lichtkoepels en een grote, groene binnenplaats. Zo dicht bij de natuur wordt het belang van duurzame energie acuut duidelijk.
Bouwkunde Delft; studenten halen inspiratie uit de energie om zich heen. Hiervoor is er een soort bouwkeet als kantine ontwikkeld en een maquettehal met allerlei winkeltjes opgezet als tijdelijke campus. Door het tijdelijke karakter was er vrijheid om de ruimte creatief in te delen. Het resultaat een inspirerende omgeving die nu permanent blijft.
Toevallig niet toeval
De meest creatieve mensen en organisaties blinken uit in:
- Nieuwsgierigheid
- Verbanden leggen (kruisbestuiving)
- Veranderen van perspectief (niet de slimste die overleeft maar de speelste mens want die verandert makkelijker)
- Continue in ontwikkeling blijven (jezelf proberen te verbeteren)
Een omgeving die als thuis voelt, maar waarin vaste paden worden onderbroken en toevallige ontmoetingen tot stand komen kunnen het creatie proces stimuleren. Innovatie komt voort uit kansen, vaak ligt het bruikbare in het onverwachte. Hiervoor moeten organisaties en werknemers voor open staan en een werkomgeving bieden die dat stimuleert, een omgeving waar men blij is om te zijn.
Bij Klöber staat het creëren van een stimulerende werkomgeving centraal, voor creatie is ruimte nodig. Zowel fysiek met behulp van innovatieve ontwikkelingen op het gebied van zitten alsmede mentaal door een comfortabele, aangename omgeving. Ontwerper Jörg Bernhauer haalt hiervoor inspiratie uit de spectaculaire natuur rondom de Bodensee en de dichtbij zijnde aerospace- en automobielindustrie.
Specifiek voorbeeld is de onder zijn leiding ontworpen WOOOM lounge stoel. Een combinatie van geïntegreerde technologische snufjes met een warme, geborgen werkfauteuil. Een stoel waar je blij van wordt, want hoe blijer je naar iets kijkt, des te opener je voor nieuwe ‘toevallige’ ideeën bent.